Türk Mitolojisinde Tanrılar ve Tanrıçalar - 2

Mergen Han: Gökyüzünün 7. katında oturan Mergen Han bilgelik Tanrısıdır. Her şeyi bildiği için her şeye gücü yeter. Ülgen gibi Mergen de ok ve yay kullanır. Attığı ok hedefini asla şaşırmaz. İnsanlara bilgelik verir ve Ülgen'in oğludur. Ayrıca Mergen efsanelerde kahramanlara verilen bir unvandır. Kelime Ber-Per-Mer kökünden türemiştir. Okçu, nişancı, kahraman demektir. Moğolca'da ise bilge anlamına gelir.

Umay: Doğum ve bereketin Tanrıçasıdır. Omay, Ibay, Ubay, Humay olarak da anılır. Umay, anne tanrıçadır. Doğacak çocukları belirler ve hamile kadınları, bebekleri, yavru hayvanları korur. Üç boynuzu vardır, beyaz elbiseler içerisindedir. Yaşlı olmamasına rağmen yere kadar uzanan beyaz, gümüşten saçları vardır. Orta yaşlı görünür. Kuş kılığına girebilir, kanatları vardır. Yaşam ağacının sahibidir ve yeryüzüne bereket dağıtır. Yanında bir kuğu ve zarif bir at ile betimlenir. İsmi Um-Om kökünden gelir. Umay Moğolca'da rahim anlamına gelir. Omay ise seçkin, güzide demektir.

Yayık: Göğün üçüncü katında oturan, ırmakların ve göllerin Tanrısıdır. 17 ırmağın kavuştuğu yerde yaşar. Irmaklara, sulara ve rüzgarlara hükmeder. Kamçısı şimşektir. Su yılanı veya su ejderi kılığına bürünebilir. İnsanları kötülüklerden korur ve şamanlara yardım eder. Kendisine cansız nesne kurban etme törenleri yapılır. İlkbaharda atların ve davarların ilk sütleri ile bulgur karıştırılıp ırmağa dökülür. Şamanlar tarafından koruçı(koruyucu) olarak nitelendirilir.

Suyla: Su, güneş ve ayın kırıntılarından yaratılmış Tanrı. At gözlü, kartal gagalı, eşek kulaklı ve yılan saçlıdır. Ağaçkakan ile yakından ilişkilidir. Suyla, insanların yaşamlarını denetler ve bir değişiklik olursa Ülgen'e bildirir. Ülgen'e kurbanların ruhunu ulaştırır. Şamanları kötü ruhların saldırısından korur. Ülgen'in en önemli yardımcılarından birisidir. İsmi su-suy-suv kökünden gelmiştir. Soy, soyluluk, soyutluk anlamı taşır.

Ayzıt: Tıpkı Aphrodite gibi güzellik tanrıçasıdır. Aşkın ve güzelliğin sembolüdür. Kuğularla bağlantılıdır. Kuğular bu sebeple kutsal sayılır ve dokunulmazlardır. Kuğular biçim değiştirmiş kutsal kızlar olarak kabul edilirler. Ayzıt gümüş renkli bir kısrak şekline bürünüp yeryüzüne inebilir. Beyaz bir şapkası ve çıplak omuzlarında beyaz bir atkısı vardır. Çocukları ve hayvan yavrularını korur. İnsanlara sevgi ve ilham verir. Ayzıt'ın kızları da kuğuya dönüşebilir. Beyaz turna kuşu da Ayzıt'ı simgeleyen hayvanlardan biridir. Ay tanrıçası olan Ay'a da ışık saçar ve ismi buradan gelmektedir. Aşk her zaman ışık ve parlaklıkla simgelenir. İsmi Ay kökünden türemiştir ve ay gibi parlak demektir.